Novas

Nas festas de Cerdedo, no campanario da igrexa, puido sentirse a forza do repique das campás, pois o encargado tiña moita enerxía debido a súa xuventude. Leovigildo Fernández, de 15 anos, quere continuar con esta tradición que aprendeu ao carón do seu pai.

Por Samuel Pernas | Cerdedo-Cotobade

Leovigildo Fernández, concentrado tocando as campás. | Rubén Troitiño

Con só 15 anos, Leovigildo «Leo» Fernández xa forma parte dunha tradición centenaria en Cerdedo: o toque manual das campás. O mozo campaneiro leva xa tres anos subíndose ao campanario cada domingo para manter viva unha práctica que, segundo el mesmo recoñece, está en perigo de desaparecer.

O seu amigo, Sergio Bouzas, tamén quere aprender. | Rubén Troitiño

A pesar da súa xuventude, Leo ten claro que esta non é unha afección pasaxeira. «Non é algo temporal, gústame moitísimo e, se podo, seguirei facéndoo», asegura. Ademais, está comprometido coa preservación desta tradición e ve como fundamental transmitir os seus coñecementos ás novas xeracións. «Cada vez está a perderse máis, pero é importante que os que sabemos o ensinemos á xente nova para que se una e non desapareza».

Cando fala do seu comezo, recoñece que foi pura casualidade. «Aprendino do meu pai e dos seus amigos, que sempre tocaron as campás», conta Leo. A súa paixón polo toque manual xurdiu case sen querer. «Un día subínme ao campanario para ver como era todo, e gustoume dende o principio. Desde entón fun aprendendo», relata con entusiasmo. O seu amigo, Sergio Bouzas, acompañouno na última festa do Ecce-Homo en Cerdedo, pero segundo Leo, a experiencia de ambos non é comparable. «Igual xa era a terceira vez que subía, pero non se pode comparar comigo», explica el, deixando entrever o seu dominio sobre as campás a pesar de levar apenas uns poucos anos.

O toque manual ten diferentes modalidades segundo a ocasión, e Leo xa as domina. «Os toques de defuntos antes facíanse distintos segundo era home ou muller. Tamén hai toques especiais para as misas maiores e para as de diario. Todo depende da situación», comenta o novo campaneiro.

Leo comezou a tocar as campás sendo un neno, primeiro nas festas maiores e, a medida que foi medrando, xa con maior frecuencia. Agora, cada domingo, sobe ao campanario como parte da súa rutina. A tradición campaneira ten un gran peso en Cerdedo, e para Leo formar parte dela é un orgullo. «Sempre houbo alguén que se encargase de tocar as campás, e continuar con esa tradición é un honor», conclúe. Con mozos como Leo e os seus amigos, a tradición campaneira de Cerdedo ten futuro. A súa paixón e compromiso son o mellor garante de que o repicar das campás seguirá resoando por moitos anos máis na igrexa de Cerdedo.

Vivindo preto a experiencia

Rubén Troitiño, músico e investigador das tradicións musicais da Terra de Montes, viviu moi de cerca esta experiencia do repique manual de campás durante as festas de Cerdedo. Cunha fonda ligazón á vila, ten asistido en numerosas ocasións a estas celebracións e valora especialmente a implicación da comunidade na conservación do seu patrimonio cultural.

«As festas do Ecce-Homo sempre me pareceron especiais pola gran cantidade de veciñas e veciños que se implican activamente», afirma. Porén, recoñece que co paso dos anos a participación diminuíu debido á emigración e ao envellecemento da poboación. Aínda así, considera que a esencia da festa segue viva grazas á perseveranza das novas xeracións.

Un dos momentos máis impactantes para Troitiño foi a súa visita ao campanario da igrexa, onde puido sentir a forza do repique das campás. «Non é o mesmo escoitalas dende abaixo que estar ao lado do campaneiro. Alí o son apodérase do espazo, sentes que che percorre o corpo», describe.

Como parte do seu labor de investigación, o gaiteiro está a desenvolver o proxecto «Músicas da Terra de Montes», un arquivo en liña no que recompila información sobre campaneiros e outros aspectos da tradición musical da comarca. O toque manual de campás seguirá a ser un símbolo de identidade para a vila, e grazas a iniciativas como a súa e á paixón de novos campaneiros como Leo Fernández e Sergio Bouzas, esta tradición segue a soar con forza no corazón de toda Galicia.