Redescubrindo a figura de
Avelino Cachafeiro, o Gaiteiro de Soutelo
Consello da Cultura Galega

Na tarde do 16 de xaneiro de 2025, o Consello da Cultura Galega acolleu no Pazo de Raxoi unha xornada que conectou dúas figuras fundamentais na configuración da identidade cultural galega: Avelino Cachafeiro Bugallo, o "Gaiteiro de Soutelo", e Alfonso Daniel Rodríguez Castelao, intelectual galeguista e artista. O acto, que se enmarca no 75º cabodano de Castelao e no centenario do recoñecemento de Avelino como o mellor gaiteiro de Galicia (1924-2024), destacou pola riqueza das reflexións e a emoción compartida entre os asistentes.

A presidenta do Consello da Cultura Galega, Rosario Álvarez Blanco, e o membro da institución, Alejo Amoedo, foron os encargados de abrir a sesión, destacando a importancia de celebrar estes dous nomes que simbolizan a nosa cultura e tradición. A xornada foi celebrada no emblemático espazo do Pazo de Raxoi, situado na Praza do Obradoiro.

Avelino Cachafeiro: o eco dun gaiteiro universal

A primeira intervención, a cargo de Rubén Troitiño, músico e investigador, fixo un percorrido pola vida e obra de Avelino Cachafeiro. Troitiño comezou recordando os humildes inicios de Avelino na aldea de Soutelo de Montes, onde o seu talento innato e a súa paixón pola gaita o levaron a converterse nunha lenda da música tradicional galega.

En 1924, o recoñecemento de Avelino como o mellor gaiteiro de Galicia marcou un antes e un despois. Este fito consolidou a súa figura como embaixador da nosa música máis aló das fronteiras galegas. Troitiño tamén subliñou como a súa traxectoria segue a ser fonte de inspiración para músicos contemporáneos.

Castelao: a arte ao servizo da cultura

A continuación, o xornalista Siro López centrou a súa charla na relación entre Avelino Cachafeiro e Castelao, destacando a faceta do intelectual rianxeiro como viñetista e defensor do legado cultural galego. En 1924, Castelao dedicou ao gaiteiro un artigo no Galicia. Diario de Vigo, acompañado dun debuxo que hoxe se considera unha obra emblemática, inmortalizando ao gaiteiro de Soutelo coa súa copla popular:

Toca, gaiteiriño, toca,
meniñas, correi a vel-o,
qu’é moita gaita a gaitiña
do gaiteiro de Soutelo.

Siro López explicou como o debuxo, cargado de simbolismo, converteu a imaxe de Avelino nunha icona visual que conecta tradición e modernidade.

Unha conmemoración chea de significado

A xornada concluíu cunha reflexión sobre o impacto destas dúas figuras no imaxinario colectivo galego. Tanto Avelino como Castelao compartiron a misión de dignificar a cultura galega, cada un dende o seu ámbito, deixando un legado que transcende xeracións.

O público, composto por amantes da música tradicional, investigadores e defensores da cultura galega, mostrou recoñecemento pola iniciativa do Consello da Cultura Galega, que se reafirma como un espazo indispensable para honrar a nosa historia e proxectala cara ao futuro.