Música relixiosa

Nesta sección, profundaremos na riqueza da música relixiosa interpretada na zona de Cerdedo.

A primeira obra a tratar da Novena ao Divino Ecce-Homo, que supostamente se atribúe ao músico Constantino Paz. Infelizmente, a Novena pode dicirse que se perdeu para sempre, pero grazas aos guións musicais que o músico cerdedense Julio Durán deixou por escrito do que recordaba da mesma, é posible facerse unha idea de como soaba esta obra. Estes, compartidos con Manuel Campos e Rubén Troitiño, son un testemuño valioso do patrimonio musical desta comunidade.

Outra das obras é o Viacrucis, que se cantaba en Tomonde a finais do século XIX, é outro exemplo vivo da profunda conexión entre a música sacra e a devoción relixiosa na historia desta comunidade.

Estas prácticas musicais sacras forman parte do rico patrimonio cultural e relixioso desta zona de Galicia, e continúan a ser fonte de inspiración espiritual e conexión comunitaria para os seus habitantes.

Tamén facer unha mención especial a Jesús Gómez Veiga, cerdedense de adopción, un home cuxo nome resoou en varios recantos de Galicia a comezos do século XX, deixando pegada tanto na súa profesión como notario como na súa paixón pola música. Naceu como o cuarto fillo de José Benito Gómez, sastre de profesión e músico na Banda do Hospicio, e Ramona Veiga Mosquera, contraendo matrimonio o 3 de febreiro de 1856. Os seus irmáns foron Ramona (1858), José (1864), Gerardo (1867), e Elisa Gómez Veiga (1874).

Os varóns destacaron como violinistas, mentres que Elisa era pianista, aínda que no ámbito doméstico. Tanto Gerardo como José foron músicos na capela musical da catedral, ademais de participar na orquestra do Teatro e configurar unha agrupación camerística coa que amenizaban os cafés da cidade en 1882, formada por José, Gerardo, Valverde e Brage. En 1889, gañaron o primeiro premio co sexteto formado polos irmáns Gerardo, José e Jesús, Enrique Lens, Cimadevila e Soto, en Pontevedra.

Como notario, a súa labor estendeuse ao longo de diferentes localidades galegas, dende Pontedeume ata Chantada, pasando por Monforte ou Santa Comba. Sen embargo, non só destacou no ámbito legal. Na prensa da época, atopamos referencias á súa contribución á vida cultural de Cerdedo e arredores. En 1914, mencionase a súa participación nas festividades en honra ao Ecce-Homo, onde, cunha pequena agrupación local e baixo a súa dirección, interpretou motetes durante a novena.

O seu falecemento en 1939 foi marcado pola prensa da época.

O guión da obra consta de liñas melódicas transcritas polo músico Julio Durán. A que foi cedida a Rubén Troitiño inclúe varios movementos como o Ave María, Gloria Patri e Santo Dios, xunto co nome dos instrumentos encargados de interpretalos: trombón e tuba.

Con todo, permanece enigma a existencia de mais movementos na Novena, así como as liñas melódicas dos outros instrumentos que poidan integrar esta composición sacra.

[...] Pero a peza máis coñecida saída do inxenio dos músicos cerdedenses é a Novena ao Divino Ecce-Homo, atribuída xeralmente a Constantino Paz. O músico de Cabenca, Eduardo Troitiño, que ano tras ano segue a cantar esta novena co Coro Parroquial de Cerdedo, nos contaba o seguinte: 

“A Novena do Ecce-Homo completa podería estar na casa vella de Touqueira. Pero un ano que tocaran os de abaixo a Novena do Ecce-Homo, foi Manolo Lavandeira facerlle unhas copias. Porque nós hoxe non cantamos o que é a novena completa, a escrita por Constantino. Antes, a Novena do Ecce-Homo, como se tocaba coa musica, cantábanse unhas estrofas e despois cantábase o Dios te Salve, o Gloria Pater a Santa María. E quedaba moi ben o baixo cando empezaba: pom, pom...pom,pom. Pero esa parte hoxe non se pode facer sen a banda. Agora sacáronlle esas partes, porque antes non había misa. Era solo a novena, que duraba moito máis.“ 

Aínda que algunha xente lembraba tela visto en tempos relativamente recentes, por desgraza non demos coa partitura orixinal desta novena. [...]

Aparte da Novena do Ecce‐Homo, a música relixiosa ocupaba unha parte moi importante do repertorio das bandas cerdedenses. Entre as misas interpretadas, estaba a Misa de Rebordeses, a tres voces e a Misa de Pío XXII. [...] 

Viacrucis que se cantaba en Tomonde a finais do Século XIX.