Antonio Varela Nieto

Antonio Varela Nieto, irmán de Herminio Varela Nieto e curmán dos Fogueteiros da Revolta, foi un talentoso músico nado o 7 de xaneiro de 1911, mentres o seu pai, Jesús Varela Troitiño, estaba ausente debido a unha actuación. Baixo a tutela do mestre Ramón José Lavandeira Limeres, Antonio comezou a aprender a tocar o trombón dende moi novo.

Antonio tocou con Lavandeira ata os 11 anos, cando, xunto con outros membros da Banda de Cabenca, participou nunha actuación conxunta nas festas do Ecce-Homo de Cerdedo en 1922. Despois diso, uniuse á Banda de Cerdedo, que nese momento tiña a Manuel García como novo director.

Antonio tivo a oportunidade de tocar na Banda de Ponferrada. Pero cando tiña 15 anos, decidiu ir a Vigo para estudar na Escola de Artes e Oficios, deixando temporalmente a música durante case dous anos.

No 1927, marchou a Astorga onde permaneceu durante case un ano. Tras unha breve estadía en Cerdedo, na que fixo algunhas actuacións coa banda local, regresou a Astorga no 1928, esta vez acompañado polo seu curmán Valiñas, coa intención de traballar nas obras do bispado.

En Ponferrada, atopou emprego nun taller de carpintería. Grazas á súa formación na Escola de Artes e Oficios, no primeiro día de traballo, asignáronlle a tarefa de construír unha escada. Alí, descubriu que había un instituto e unha banda de música. Impulsado por dous músicos vascos que tamén traballaban como carpinteiros, Antonio mencionou que tamén era músico, eles invitaronno a unirse á banda. Así, comezou a asistir á academia musical que se realizaba baixo o instituto e incluso preparou o bacharelato.

En Ponferrada, Antonio pasaría oito anos e alí casaría con María Casimira Donnay Michelena. Durante ese tempo, formou parte da Banda de Ponferrada, que era subvencionada polo Concello. Desenvolveu unha forte amizade co alcalde, que era quen daba as ordes na banda. El tocou o trombón, o bombardino e outros instrumentos, pois había prazas vacantes. Comezou como trombón de segundo, despois ascendeu a trombón de primeiro e finalmente tocou o bombardino de segundo, xa que un dos músicos deixou a banda. Viviu os momentos máis longos da súa carreira musical en Ponferrada.

En Ponferrada, tamén exerceu como concelleiro. Tras o golpe fascista de 1936, tivo a sorte de poder escapar da morte. Un salto ao río e unha fuxida ao monte Pajariel permitíronlle sobrevivir. Estas experiencias, xunto con outras peripecias vividas ata chegar a Cerdedo, onde se agochou ata o fin da guerra, foron documentadas nunha extensa reportaxe publicada no Xornal El Mundo/La Crónica de León na súa edición do domingo 30 de xaneiro de 2005. Nesta reportaxe, tamén se fai mención ao seu traballo na Hermandad Sindical de Cerdedo e á súa participación na Banda de Música de Ponferrada.

Lamentablemente, nunha ocasión, a casa de Antonio foi roubada e os seus instrumentos foron levados: "Aínda tiña pedazos de instrumentos. E algúns roubaronnos dunha vez que entraron na casa. O meu clarinete, o cornetín de José, o meu primo da Revolta. Despois había un trombón que foi o primeiro que tiven, que era de Mojón, o de Arén. Cando comecei a tocar, compreille o trombón a Mojón, pero non me lembro do seu nome. Tamén tocou na banda e eu compreille o instrumento á súa familia, aínda que parece que el morreu novo."

A historia de Antonio Varela Nieto reflicte a traxectoria e a valía dos músicos galegos do pasado, que loitaron por manter viva a música nas súas comunidades. Desde os seus primeiros pasos ao lado do mestre Lavandeira ata os seus anos como membro destacado da Banda de Ponferrada, Antonio deixou unha pegada imborrable no mundo da música. As súas peripecias e o seu enfrontamento coa adversidade durante a guerra civil son testemuñas do seu coraxe e determinación.